گرمه قدیم

گرمه در پنج فرسنگی جنوب خور قرار گرفته است. جمعیت آن در حدود 1100 نفر و محصولات عمده آن خرمای کرمانی،انگور،انجیر و غلات است. مدرسه ابتدایی و راهنمایی دارد. سابقا در حدود 14 مزرعه آباد در اطراف آن وجود داشته است.

آب گرمه از یک چشمه تامین میشود و این چشمه در سوی شمال روستا از بن کوهی می جوشد. مدار گردش آب در گرمه 16 شبانروز و واحد تقسیم آب فنجان است و هر فنجان برابر 5 دقیقه است. هر شبانروز از چهار نیمروز تشکیل می شود.

آثار تاریخی گرمه عبارت است از:

1- قلعه گرمه که ساختمان آن مانند قلعه بیاضه است ولی از آن کوچکتر است.

2- دخمه گبرها که در کوه های اطراف گرمه است.

3- بقعه امامزاده جنید بن حمزه بن موسی بن جعفر، این امامزاده در جنوب گرمه بر فراز تپه ای قرار گرفته و در سال 1313 ق تعمیر شده است.

4-امامزاده عبدالله: بقعه عبدالله بن سلیمان بن موسی بن جعفر نیز در گرمه قرار گرفته است.

5- قبرستان کشته ها

دهکده ها و مزارع اطراف گرمه عبارتند از:

الف: نیشابور، در شمال گرمه است و آبش از چشمه ای است. خاک آن قرمز رنگ است بگونه ای که به نظر می آید کلبه های دهکده را رنگ کرده اند. در شمال نیشابور دو مزرعه خالی از سکنه به نام های «رودگیشه» و «سگشک» وجود دارد.

ب: آبگرم، در دو فرسنگی باختر گرمه واقع است و به مناسبت چشمه آب گرمی که دارد آنجا را آبگرم نامیده اند.قلعه ی خرابی دارد و امامزاده ای که به زیارتش می روند.

ج:عروسان، یکی از مزارع جالب بیابانک و جندق است که در شش کیلومتری جنوب گرمه قرار گرفته.انواع میوه در این مزرعه بدست می آید،  ازقبیل:انار،انگور،انجیر،زردآلو،سیب،گلابی،توت،آلوچه،هلو،پرتقال و نارنج.

در پیرامون عروسان چهار مزرعه  دیگر به نام های:«فرح زاد» در شمال، «حاجی آباد» در شرق.

«گلستان» در مغرب و مزرعه «رام شوکت» وجود دارند.

خنج و دادکین:

این دو مزرعه در جنوب غربی گرمه در ته دره ای قرار دارند و مجموعا در حدود 100 نفر جمعیت دارند.

بر فراز کوه دادکین آثار ویرانه هایی به چشم می خورد. مردم این روستا می گویند که در روزگاران پیش چهل دختر شمشیر زن و بی باک بر فراز این کوه از روستا نگهبانی می کرده اند. دادکین هفت آسیای آبی ویرانه دارد و این نشان آبادانی این روستاها در زمان های پیش بوده است.

محصولات این دو مزرعه عبارتند از انجیر،انار،گردو،گندم و جو. آب این دو مزرعه از چشمه است.

در اطراف گرمه مزارع دیگری هم وجود دارد که در حال حاضر خالی از سکنه است.

 برگرفته از کتاب « مجموعه آثار یغمای جندقی» جلد دوم،ص 356و357