زندگی رودکی

ابوعبدالله جعفر بن محمد رودکی ، شاعر بزرگ قرن چهارم هجری است.

جایگاه و اهمیت وی در شعر پارسی تا بدانجاست که او را استاد شاعران و پدر شعر فارسی نامیده اند.

ولادت وی در نیمه قرن سوم هجری و زادگاه وی ده بَنُج مرکز رودک سمرقندبوده است.

در تیزفهمی او گفته اند که چنان ذیرک و تیزفهم بوده که در هشت سالگی تمام قرآن را حفظ و شروع به شعر گفتن نمود.

یکی از نکات مبهم زندگی رودکی کور بودن او بود.

رودکی شاعر دربار آل سامان بود و ممدوح او امیرسعید بن نصر بن اسمعیل بود که از سال 301 تا  331 حکومت کرد.

رودکی در انواع شعر از غزل و قصیده و قطعه و رباعی استاد بوده است. ادیبان و شاعرانی چون دقیقی،فردوسی،کسایی،عنصری،فرخی و نظامی عروضی در استادی وی همداستانند. سخنان وی در قوت تشبیه و نزدیکی معانی به طبیعت و وصف کم نظیر است.

اشعار رودکی بسیار بوده است که آن را تا صد هزار شمرده اند. اما اکنون از آن همه جز اندکی چیزی در دست نیست. مهمترین اثر رودکی که اکنون جز ابیاتی پراکنده از آن باقی نمانده است کلیله و دمنه منظوم است.

رودکی به جز کلیله و دمنه منظوم آثار دیگری هم داشته که از آن جمله است یک مثنوی به بحر خفیف، یک مثنوی به بحر متقارب ، یک مثنوی به بحر هزج . دیگری به بحر سریع که از همه ابیاتی پراکنده در دست است.

وفات رودکی را سال 321 هجری ذکر کرده اند و آرامگاهش در همان زادگاه خویش است.

از اشعار معروف و زیبای او بوی جوی مولیان است:

بوی جوی مولیان آید همی                 یاد یار مهربان آید همی

ریگ آموی و درشتی راه او                  زیر پایم پرنیان آید همی

آب جیحون از نشاط روی دوست          خنگ ما را تا میان آید همی

ای بخارا شاد باش و دیر زی               میرزی تو میهمان آید همی

میر ماه است و بخارا آسمان              ماه سوی آسمان آید همی

میر سرو است و بخارا بوستان            سرو سوی بوستان آید همی

آفرین و مدح سود آید همی                گر به گنج اندر زیان آید همی.